MƏQALƏLƏR

Ma­liy­yə sank­si­ya­la­rı

Ak­siz­lər­lə bağ­lı…

Ope­ra­tiv ver­gi nə­za­rə­ti sa­hib­kar­lıq fəa­liy­yə­ti ilə məş­ğul olan hü­qu­qi və fi­zi­ki şəxs­lə­rin gə­lir gö­tür­mək üçün is­ti­fa­də et­dik­lə­ri, ya­xud ver­gi tu­tu­lan ob­yekt­lə­rin və ya əm­təə-ma­te­ri­al eh­ti­yat­la­rı­nın sax­la­nıl­ma­sı ilə bağ­lı an­bar, ti­ca­rət və bu qə­bil­dən olan di­gər bi­na­la­rın­da (əra­zi­lə­rin­də ya­şa­yış bi­na­la­rı (sa­hə­lə­ri) is­tis­na ol­maq­la), nəq­liy­yat va­si­tə­lə­rin­də (sa­hib­kar­lıq fəa­liy­yə­ti üçün is­ti­fa­də edil­mə­yən şəx­si nəq­liy­yat va­si­tə­lə­ri is­tis­na ol­maq­la) hə­ya­ta ke­çi­ri­lən ver­gi nə­za­rə­ti for­ma­sı­dır.

Ak­siz mar­ka­la­rı ilə mar­ka­lan­ma­lı olan mal­la­rın mar­ka­lan­ma­dan sa­tıl­ma­sı, sa­tış məq­sə­di ilə sax­la­nıl­ma­sı və ya is­teh­sal bi­na­sı­nın hü­dud­la­rın­dan kə­na­ra çı­xa­rıl­ma­sı qay­da­la­rı­na əməl edil­mə­li­dir. Qeyd edək ki, ver­gi or­qan­la­rı tə­rə­fin­dən hə­ya­ta ke­çi­ri­lən ope­ra­tiv ver­gi nə­za­rə­ti za­ma­nı ak­siz mar­ka­la­rı ilə mar­ka­lan­ma­lı olan mal­la­rın mar­ka­lan­ma­dan və ya sax­ta ak­siz mar­ka­la­rı ilə mar­ka­lan­maq­la sa­tıl­ma­sı, sa­tış məq­sə­di ilə sax­la­nıl­ma­sı və ya is­teh­sal bi­na­sı­nın hü­dud­la­rın­dan kə­na­ra çı­xa­rıl­ma­sı hal­la­rı aş­kar edil­dik­də, hə­min mal­lar mü­sa­di­rə olu­nur. Qə­ze­ti­mi­zin ötən sa­yın­da ak­siz­lər­lə bağ­lı Ver­gi Mə­cəl­lə­sin­də nə­zər­də tu­tul­muş ma­liy­yə sank­si­ya­la­rı ba­rə­də mə­lu­mat ver­miş­dik. Bu ya­zı­da isə İn­zi­ba­ti Xə­ta­lar və Ci­na­yət mə­cəl­lə­lə­rin­də nə­zər­də tu­tul­muş in­zi­ba­ti cə­ri­mə­lər və ci­na­yət mə­su­liy­yə­ti təd­bir­lə­ri­ni nə­zə­ri­ni­zə çat­dır­maq is­tə­yi­rik.

Məh­su­lun ümu­mi miq­da­rı az miq­dar­da, yə­ni 500 ma­na­ta­dək ol­duq­da, İn­zi­ba­ti Xə­ta­lar Mə­cəl­lə­si­nə əsa­sən, fi­zi­ki şəxs­lə­rə 35 ma­nat­dan 40 ma­na­ta­dək, və­zi­fə­li şəxs­lə­rə 80 ma­nat­dan 90 ma­na­ta­dək, hü­qu­qi şəxs­lə­rə isə 200 ma­nat­dan 300 ma­na­ta­dək in­zi­ba­ti cə­ri­mə­lər tət­biq olu­nur. İn­zi­ba­ti Xə­ta­lar Mə­cəl­lə­sin­də ak­siz mar­ka­sı ilə mar­ka­lan­ma­lı olan mal­la­rın mar­ka ol­ma­dan az miq­dar­da, yə­ni 500 ma­na­ta­dək olan məb­ləğ­də id­xal edil­mə­si fak­tı aş­kar edil­dik­də, göm­rük or­qan­la­rı tə­rə­fin­dən ak­siz mar­ka­sı ol­ma­yan mal­lar mü­sa­di­rə edil­mək­lə, fi­zi­ki şəxs­lə­rə 150 ma­nat­dan 250 ma­na­ta­dək, və­zi­fə­li şəxs­lə­rə 300 ma­nat­dan 500 ma­na­ta­dək, hü­qu­qi şəxs­lə­rə isə 1.000 ma­nat­dan 3.000 ma­na­ta­dək in­zi­ba­ti cə­ri­mə­nin tət­biq olun­ma­sı nə­zər­də tu­tul­muş­dur.

Qeyd edək ki, ak­siz mar­ka­sı ilə mar­ka­lan­ma­lı olan məh­sul­la­rı (mal­la­rı) mar­ka ol­ma­dan xey­li miq­dar­da, yə­ni 500 ma­nat­dan 2.000 ma­na­ta­dək məb­ləğ­də sat­ma, sa­tış məq­sə­di­lə sax­la­ma, is­teh­sal bi­na­sı­nın hü­dud­la­rın­dan kə­na­ra çı­xar­ma və ya id­xal et­mə­yə gö­rə, Ci­na­yət Mə­cəl­lə­si­nin 213.1.1-ci mad­də­si­nə əsa­sən, əm­la­kı mü­sa­di­rə edil­mək­lə 1.000 ma­nat­dan 3.000 ma­na­ta­dək cə­ri­mə və ya 1 ilə­dək müd­də­tə is­lah iş­lə­ri və ya 2 ilə­dək müd­də­tə azad­lıq­dan məh­ru­met­mə cə­za­sı ve­ri­lir. Ey­ni əməl­lər kül­li miq­dar­da, yə­ni 2.000 ma­nat­dan yu­xa­rı məb­ləğ­də tək­rar və qa­baq­ca­dan əl­bir olan bir qrup şəxs tə­rə­fin­dən tö­rə­dil­di­yi za­man əm­la­kı mü­sa­di­rə edil­mək­lə 5 ilə­dək müd­də­tə azad­lıq­dan məh­ru­met­mə cə­za­sı nə­zər­də tu­tul­muş­dur.

Xü­su­si ra­zı­lıq­la­rın (li­sen­si­ya) ve­ril­mə­si qay­da­la­rı­nın po­zul­ma­sı

İn­zi­ba­ti Xə­ta­lar Mə­cəl­lə­sin­də döv­lət qey­diy­ya­tı­na alın­ma­dan və ya xü­su­si ra­zı­lıq (li­sen­zi­ya) tə­ləb olun­du­ğu hal­lar­da hə­min ra­zı­lıq ol­ma­dan sa­hib­kar­lıq fəa­liy­yə­ti ilə məş­ğul ol­ma­ğa, ya­xud li­sen­zi­ya­da nə­zər­də tu­tul­muş şərt­lə­rin po­zul­ma­sı ilə və ya xü­su­si ica­zə ol­ma­dan mül­ki döv­riy­yə­si məh­dud­laş­dı­rıl­mış əş­ya­lar­dan is­ti­fa­də et­mək­lə sa­hib­kar­lıq fəa­liy­yə­ti­nin hə­ya­ta ke­çi­ril­mə­si­nə gö­rə fi­zi­ki şəxs­lə­rə 10 ma­nat­dan 15 ma­na­ta­dək, və­zi­fə­li şəxs­lə­rə 30 ma­nat­dan 50 ma­na­ta­dək, hü­qu­qi şəxs­lə­rə isə 120 ma­nat­dan 160 ma­na­ta­dək in­zi­ba­ti cə­ri­mə tət­biq edil­mə­si nə­zər­də tu­tul­muş­dur. Qeyd olu­nan əməl­lər və­tən­daş­la­ra, təş­ki­lat­la­ra və döv­lə­tə xey­li miq­dar­da (1.000 ma­nat­dan 7.000 ma­na­ta­dək) zi­yan vur­duq­da və ya hə­min miq­dar­da gə­lir əl­də et­mək­lə tö­rə­dil­dik­də ci­na­yə­ti tö­rə­dən şəx­sə 1.000 ma­nat­dan 5.000 ma­na­ta­dək cə­ri­mə və ya iki ilə­dək müd­də­tə azad­lı­ğın məh­dud­laş­dı­rıl­ma­sı və ya al­tı aya­dək müd­də­tə azad­lıq­dan məh­ru­met­mə cə­za­sı ve­ri­lir. Bun­dan baş­qa, vu­ru­lan zi­yan kül­li miq­dar­da, yə­ni 7.000 ma­nat­dan ar­tıq ol­duq­da, ey­ni za­man­da mü­tə­şək­kil dəs­tə tə­rə­fin­dən tö­rə­dil­dik­də üç ilə­dək müd­də­tə azad­lı­ğın məh­dud­laş­dı­rıl­ma­sı və ya beş ilə­dək müd­də­tə azad­lıq­dan məh­ru­met­mə cə­za­sı­nın ve­ril­mə­si nə­zər­də tu­tu­lur.

Ver­gi ödə­yi­ci­lə­ri val­yu­ta sər­vət­lə­ri­nin ödə­niş va­si­tə­si ki­mi qə­bul edil­mə­si və val­yu­ta sər­vət­lə­ri­nin ti­ca­rət, iaşə və xid­mət mü­əs­si­sə­lə­rin­də alı­nıb-sa­tıl­ma­sı və ya də­yiş­di­ril­mə­si­ni qa­nun­ve­ri­ci­lik­lə mü­əy­yən edil­miş qay­da­lar əsa­sın­da hə­ya­ta ke­çir­mə­li­dir­lər. Ope­ra­tiv ver­gi nə­za­rə­ti za­ma­nı ver­gi or­qan­la­rı tə­rə­fin­dən val­yu­ta sər­vət­lə­ri­nin ic­ti­mai yer­lər­də alı­nıb-sa­tıl­ma­sı və ya də­yiş­di­ril­mə­si­nə gö­rə hə­min ver­gi ödə­yi­ci­lə­ri­nə İn­zi­ba­ti Xə­ta­lar Mə­cəl­lə­si­nin 222.1-ci mad­də­si­nə mü­va­fiq ola­raq, in­zi­ba­ti xə­ta­nın bi­la­va­si­tə ob­yek­ti ol­muş val­yu­ta və­sai­ti məb­lə­ği­nin 30 fai­zin­dən 70 fai­zi­nə­dək miq­da­rın­da in­zi­ba­ti cə­ri­mə tət­biq olu­nur. Val­yu­ta sər­vət­lə­ri­nin ödə­niş va­si­tə­si ki­mi qə­bul edil­mə­si mü­va­fiq qa­nun­ve­ri­ci­li­yə uy­ğun apa­rıl­ma­dıq­da isə İn­zi­ba­ti Xə­ta­lar Mə­cəl­lə­sin­də hə­min ver­gi ödə­yi­ci­si­nə in­zi­ba­ti xə­ta­nın bil­ava­si­tə ob­yek­ti ol­muş val­yu­ta və­sai­ti məb­lə­ği­nin 40 fai­zin­dən 80 fai­zi­nə­dək məb­lə­ğin­də in­zi­ba­ti cə­ri­mə­nin tət­biq edil­mə­si nə­zər­də tu­tul­muş­dur.

Toğ­rul ƏLİ­YEV